Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme

Mide karnın üst bölümünde yer alan içi boş bir organdır. Sindirim sisteminin bir parçasıdır. Yutulan yemekler mideye geldiği zaman mide de barsaklardan daha kolay emilebilecek bir yapıya döner. Mide bu fonksiyonuyla adeta bir rondo gibi görev görür. Diğer önemli bir görevi yiyecekleri  içeriklerine göre kontrollü ve belirli miktarlarda on iki parmak bağırsağına geçişini sağlamaktır. Yine B12 vitamini emilimi, bazı sindirim hormonlarının salınması gibi fonksiyonları vardır. Bu açıdan bakıldığında mide yaşam kalitesi açısından önemi olan bir organdır ancak yaşamsal açıdan şart bir organ değildir.

Midenin duvarı mikroskopik olarak incelendiğinde beş kat içerir.

İç tabaka(mukoza): Sindirime yardım için gerekli enzimler bu tabakada yer alır. Mide kanserlerinin çoğu bu tabakadan başlar.

Submukoza: Bu iç tabakaya destek olan kattır.

Kas tabakası: Bu tabaka mide hareketlerini sağlar.

Subseroza: En dışta yer alan seroza tabakasını destekler.

Dış tabaka(seroza): En dışta mideyi kaplar ve onun normal pozisyonunda kalmasını sağlar (RESİM 2).

MİDE AMELİYATLARI SONRASI OLUŞABİLECEK PROBLEMLER

Midenin tamamı ya da bir kısmının alınması şu sorunlara yol açabilir.

ERKEN DÖNEM BULGULARI

• Erken Doygunluk Hissi: Ameliyat sonrası erken dönemler de küçük miktarlarda yemeklerle bile rahatsızlık hissetmeniz doğaldır. Bu durum midenizin bir kısmının bırakıldığı ameliyatlar sonrası bile olabilir. Bu dönemde küçük miktarlarda ve sık sık yemelisiniz. Yemek miktarları zamanla artacak ve öğün araları açılacaktır. İlk dönemlerde yeterince kalori alabilmeniz için neredeyse saat başı yemeniz gerekebilir. İçerisinde çok lif bulunan gıdalar daha fazla rahatsız edebilir. Bu gıdalar

1. Tam tahıllı ekmekler
2. Tam tahıllı pirinç ve makarnalar

• Lahana ve yeşillikler

1. Fasulye ve baklagiller

Küçük miktarlarda ve çok çiğneyerek yemek tüketin ve yüksek fiberli gıdaları bir öğünde birden fazla tüketmeyin. Gazlı içecekler size daha fazla rahatsız edecektir. Mümkünse hiç almayın. Yemeklerle veya hemen yemek sonrası kesinlikle almayın.

• Dumping sendromu

Mide ameliyatları sonrası yiyeceklerin hızlıca ince barsaklara geçişinden kaynaklanan özel bir sorundur. Bu durum konsatrasyonu barsak sıvılarından daha fazla olan gıdalar alındığında daha fazla ortaya çıkar. Bu gıdaların yoğunluğunu düşürmek için barsak içerisine çok miktarda sıvı salgılanır. Yemekten hemen sonra kan basıncında düşme, halsizlik ve bayılma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Dumping sendromu  bazen yemeklerden bir sure sonra da ortaya çıkabilir. Bunun nedeni özellikle gıdalardaki şekerin hızla emilmesi ve ani insulin salınımıyla birden kan şekerinin düşmesinden kaynaklanır. Böyle bir durumda terleme, çarpıntı, bayılma hissi ortaya çıkabilir.

Dumping oluşumunu engellemek için

• Yavaş yemek tüketin
• Yemeklerdeki şeker miktarını düşürün
• Tolere edebildiğiniz kadar fiberlı gıda tüketin
• Şekerden azalan kaloriyi yağı arttırarak sağlayın
• Sık ve düzgün yemek yiyin
• Çok şekerli sıvılardan uzak durum
• İshal

Herhangi bir mide ameliyatı sonrası ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle sindirim sistemi hareketlerini düzenleyen vagus sinirinin kesilmesinden kaynaklanır. Sindirim sisteminde normalde varolan bakterilerin dengesinin bozulmasından da kaynaklanabilir.  Genellikle günde 4-5 kez sulu dışkılama tarzındadır. Zamanla azalır. Nadiren sayısında ve şiddetinde artış olabilmektedir. Yine nadiren ilaç tedavisi gerektirir.

• Sabah kusmaları

Genellikle midenin bir bölümünün çıkarılmasından sonra ortaya çıkar. Gece boyunca salınan safra ve sindirim sıvılarının mide içerisine geri kaçmasıyla midede bir rahatsızlık hissi ve ağrı oluşur. Genellikle kusmayla hasta rahatlar. Bu hastaların sabah kalktıkların da ilk iş olarak alimunyum hidroksit içeren ilaçlar kullanmaları onları rahatlatabilir. Yine mide boşalmasını hızlandıracak ilaçlar kullanılabilir. Bulguların çok şiddetli olduğu durumlarda düzeltici cerrahiler uygulanabilir.

• Hazımsızlık ve karın ağrısı

Kramp şeklinde ağrılar nadiren ortaya çıkar ve sorun oluşturabilir. Bu durum ara ara ortaya çıkabilir. Naneli içecekler veya nane tabletleri veya nane yağı şikayetleri azaltabilmektedir. Gazlı içecekler, alkol, çok acı yiyecekler, turşu, salamura, turunçgiller bu yakınmaları arttırabilir.

GEÇ DÖNEM BULGULARI

• Kalsiyum emilim bozukluğu: Mide ameliyatları sonrası yemeklerdeki kalsiyumun emilmesi zor olabilir. Bu durum uzun dönemde kemiklerde zayıflamaya neden olabilmektedir. D vitamin ve kalsiyum desteğiyle önlenir.
• Kansızlık : Demir ve B12 vitaminin emiliminin bozulmasından kaynaklanır. Midenin bir bölümü ya da tamamı çıkarıldıysa hastaya ömür boyu B12 vitamini verilmelidir.
• Anastomoz daralması:Midenin bir bölümü ya da tamanın çıkarılması sonrası kalan kısım bağırsağa yeniden dikilir. Buna anastomoz adı verilir. Nadiren bu anastomoz daralabilir. Bu durum yutmada güçlük ve/veya kusmaya neden olabilir. Endoskopla genişletmek ya da stent yerleştirmek gibi girişimler bazende cerrahi girişim gerekebilir.

 

MİDE CERRAHİSİ SONRASI BESLENME ÖNERİLERİ ve ÖRNEĞİ

Burada bahsedilen önerileri cerrahi sonrası yaklaşık 6-8 hafta uygulamanız önerilir.

1. Öğün ve öğün araları günlük 6-8 olmalı

• Porsiyonları küçük tutun: Örneğin 30-60 gram et, yarım bardak büyüklüğünde sebze, yarım bardak kadar çok tatlı olmayan meyve, yarım bardak muhallebi.

Bu öğünler sizin midenizin ne kadarının kalıp kalmadığına bağlı olarak bu miktarlardan biraz fazla ya da az olabilir. Yediğiniz miktar az olursa öğün sayısını arttırabilirsiniz.

• Yavaş yiyin, çok çiğneyin
• Doyduğunuzda durum.Kendinizi zorlamayın

2. Her öğünde protein tüketin

Et, balık, yumurta ve peynir gibi yüksek proteinli gıdaların sindirimi çok uzun süre almaz. Protein içeren gıdalar ishal gelişimini önleyebilir ve iyileşmenize yardımcı olur.

• Bu nedenle bu gıdalardan her öğünde tüketin.

3. Düşük fiberli gıdaları seçin: Sindirimleri daha kolaydır.

• Her porsiyonda 2 gr’dan az fiber içeren beyaz ekmek ya da işlenmiş unlu gıdaları seçin. Gıdaların fiber miktarını control edin.

4. Kuru gıdaları tüketin

• Yemeklerle beraber su ve diğer içecekleri tüketmeyin. Yemeklerde çok fazla sıvı almanız dumping sendromuna neden olabilir.
• Sıvıları öğün ve araöğünlerden 30-60 dakika sonra tüketin.
• Büyük miktarlarda şeker ve şekerli ürünleri tüketmeyin
• Düşük şekerli veya şekersiz içecekleri tercih edin
• Çorba, dondurma, şekerli-buzlu içeceklerden kaçının. Bu tür gıdaları öğün aralarında tüketin.

5. Yumuşak ve iyi pişmiş gıdaları seçin: Genellikle sindirimleri kolaydır.

• Çiğ sebze ve meyvelerden uzak durum

6. Çok sıcak ve soğuk yiyeceklerden kaçının

            Oda sıcaklığındaki gıdalar daha iyi tolere edilir.

7. Şeker ve tatlılardan uzak durum

Şeker ve tatlılar hızla bağırsağa girer ve dumping sendromuna yol açar.

• Şeker, bal, reçel ve yoğun tatlı şuruplardan kaçının
• Aşırı şekerli kek, pasta, unlu digger tatlılardan uzak durum
• Şeker yerine yapay tatlandırıcılar kullanın
• Doğal tatlandırılmamış ya da çok şekerli olmayan gıdaları tüketin

Kilo kaybına özel dikkat

Yeterli kalori almaz iseniz kilo kaybetmeniz gayet doğaldır. Yağlar en yüksek kalori içeren gıdalardır. Onlardan fazla tüketmeniz kilo kaybını önlemeye yardımcı olacaktır. Tolere etmenizce bir sorun yoksa yağları gıdalarınaza artan oranda ekleyebilirsiniz.

TAVSİYE EDİLEN-EDİLMEYEN GIDA LİSTESİ

Yiyecek Grubu	Tavsiye Edilen Gıdalar	Tavsiye Edilmeyen Gıdalar
Et ve et grubu Her öğünde  1-2 porsiyon. 1 porsiyon: 30-60 gram et veya peynir, 1 yumurta veya 2 yemek kaşığı yağ	Izgara, iyi pişmiş et-balık Öğlen düşük yağlı etler Yumurta Peynir Rafine yağlar	Kızartma et veya balık Öğlen yüksek yağlı etler Sosis, sucuk, salam Sert-çiğneme gerektiren gıdalar Ağır yağlar
Tahıl Her yemekte 1-2 prosiyon. 1 porsiyon : ½ dilim ekmek veya ½ bardak kadar pasta, pilav, patates püresi	Beyaz ekmek Mısır gevreği Kraker Pirinç Makarna	Yüksek lif içeren tam tahıllı gıdalar
Yiyecek grubu	Tavsiye edilen gıdalar	Tavsiye edilmeyen gıdalar
Sebzeler Günde 1-2 porsiyon. 1 porsiyon:1/2 bardak	İyi pişirilmiş çekirdeksiz ve kabuksuz herhangi bir sebze Kabuksuz patates Marul	Marul dışında tüm yeşil sebzeler Mısır Kabuklu patates Brokkoli Bruksel lahanası Lahana Pancar
Meyve Günde 2-3 porsiyon. 1 porsiyon: ½ bardak ya da 1 küçük meyve	İyi saklanmış meyve suları Muz Kavun-karpuz	Muz ve kavun dışındaki yaş sebzeler Kuru erik-üzüm gibi meyveler Şekerli saklanmış meyveler
Süt Günde 2-3 porsiyon. 1porsiyon:1 bardak Dikkat: Süt ve süt ürünleri iyi tolere edilmeyebilir. Bu ürünleri tükettiğinizde sorunla karşılaşırsanız doktorunuzu arayınız.	Yağsız-çok az yağlı yoğurt Ayran Kaymaksız yogurt Tatlandırıcılı meyveli yoğurtlar	Çukulata Şekerli-meyveli sütler Tüm diğer içecekleri öğün aralarında tüketin
Yağlar Tolere edeceğiniz noktaya kadar yavaş yavaş arttırın.Kilo kaybı varsa arttırın	Tüm yağlar, tereyağı, margarin Salat sosları Mayonez Krema Kremalı peynir
İstendiğinde tüketilmesine izin verilen gıdalar	Et suyu Kafeinsiz çay-kahve Ekşi-acı Şekersiz alkolsüz içecekler Sirke

 

Yiyecek grubu	Tavsiye edilen yiyecekler	Tavsiye edilmeyen yiyecekler
Sıvılar İçecekleri ve çorba benzeri sulu gıdaları öğün aralarında tüketin	Su Yağsız-az yağlı süt Kafeinsiz kahve ve çay Şekersiz içecekler Tatlandırıcı kullanılmış diğer içecekler	Alkol Tatlı meyve suları Kafeinli içecekler Şurup, bal tarzı içecekler

 

Mide Cerrahisi Sonrası İçin Diyet Örneği

Sizin midenizin ne kadarının çıkarıldığına bağlı olarak belirtilen miktarlardan daha aza veya çok yiyebilirsiniz. Sıvı ve diğer sulu içecekleri yemeklerden 30-60 dakika sonra yemeniz gerektiğini unutmayın.

 

Kahvaltı:	Bir çırpılmış yumurta İki çay kaşığı margarin ile bir dilim beyaz ekmek
Öğün arası:	60 gram peynir 6 tuzlu kraker
Öğle:	¾ bardak ton balığı ½ bardak 1 çay kaşığı margarinle pişirilmiş brokoli ½  bardak şekersiz elma püresi
Öğün arası:	1 bardak şekerli yogurt ½ muz
Akşam:	60-120 gram ızgara tavuk ½ bardak patates püresi ½ bardak pişirilmiş havuç ½  bardak çorba kaşığı yağ-sirkeyle ½ marul
Gece öğün:	Jambon ve peynirle beraber ½ sade simit