Kalın barsak kanserleri
Kalın barsak kanseri nedir?
Bağırsakların son bölümü olan kalın bağırsağın iç kısmında bulunan hücrelerden kaynaklanır. Kalın bağırsağın son 15 cm’ lik kısmına rektum adı verilir. Hemen tüm kalın bağırsak kanserleri iyi huylu polip dediğimiz oluşumlardan kaynaklanır. Bu nedenle bu poliplerin endoskopi ile bulunup çıkarılması kalın bağırsak kanseri gelişme riskini azaltacaktır. Kalın bağırsak kanserleri kabaca dört evrede incelenir.
- Evre A : Kanser hücreleri bağırsak duvarının en iç tabakasındadır.
- Evre B : Hücreler duvarda ilerlemiş, kas tabakasına ulaşmış ancak dışına ve diğer dokulara yayılmamıştır.
- Evre C : Bir sonraki aşamadır ve hücreler bağırsağın hemen yanındaki lenf nodüllerine yayılmıştır.
- Evre D : En ileri evredir. Hücreler karaciğer, akciğer gibi uzak organlara yayılmıştır.
Erken evrelerde yakalandığında sonuçlar son derece iyidir.
Neden oluşur ?
Her zaman nedenini belli olmasa da bazı durumlar gelişme riskini arttırmaktadır.
- Hayvansal yağ, proteinden zengin ve düşük lifli gıdaların tüketilmesi riski arttırmaktadır.
- Ailevi adenomatöz polipozis olarak bilinen kalın bağırsakta çok sayıda(bazen yüzlerce) iyi huylu polipler şeklinde oluşan hastalıkta ciddi oranda kanser gelişir.
- Kalın bağırsağın iç yüzeyinde ülserlerle seyreden bir hastalığı olan ülseratif kolit li hastalarda risk altındadır.
- Aile de(anne-baba ve kardeşler) kalın bağırsak kanseri olanlarda da risk artar.
Bulguları nelerdir ?
Kalın bağırsak kanseri aşağıdaki bulgulardan birine ya da birden fazlasına neden olur.
- Dışkı da kan
- İki haftadan daha fazla süren kabızlık ya da ishal
- Kilo kaybı
- Karın ağrısı
- Dışkılama sonrası tam bir rahatlamanın olmaması ve bir süre sonra tekrar dışkılama ihtiyacı.
- Dışkılama alışkanlığında değişiklik
- Çok erken evrelerde hiç bir bulgu vermeyebilir.
Nasıl tanı konur ?
Günümüzde 50 yaşı geçmiş tüm kişilere tarama amaçlı kolonoskopi önerilmektedir. Bir sorun saptanmazsa bu tetkik beş yılda bir tekrarlanmalıdır.
- Tanı aşaması doktor tarafından hastanın iyi bir şekilde şikayetlerinin dinlenmesi ve muayene edilmesiyle başlar.
- Parmakla bağırsağın son kısmının muayene edilmesi son derece önemlidir.
- Kalın bağırsağın iç kısmı ışılı bir aletle muayene edilecektir(rektoskopi-kolonoskopi) ve gerekli görüldüğünde tanı amacıyla parça alınıp incelenecektir.
Bu testler sonrası hastanın kalın bağırsak kanseri olduğu anlaşılırsa aşağıdaki testlerle inceleme devam edecektir.
- Kan değerlerinizi ve bazı organlarınızın fonksiyonlarını incelemek amacıyla laboratuar testleri
- Akciğer filmi
- Karın ultrasonu.
- Karın bilgisayarlı tomografisi.
Bazı durumlarda doktorunuz tarafından daha ileri ve farklı tetkikler istenebilir.
Nasıl tedavi edilir ?
Üç ana tedavi yöntemi vardır ?
- Cerrahi en önemli ve ana tedavi yöntemidir. Bazen tek başına yeterlidir.
- Kemoterapi(ilaç tedavisi) genellikle cerrahi tedavi sonrası kalın bağırsak dışında mikroskobik olarak kanser hücresi olması muhtemel hastalara verilir. Cerrahi tedavi şansını kaybetmiş ileri olgulara uygulanır. Bu olguların bir kısmında tümör küçülebilir. Cerrahi tedavi şansı yeniden değerlendirilmelidir.
- Radyoterapi(ışın tedavisi) yüksek enerjili ışınlarla(radyasyon) tümör hücreleri ortadan kaldırılır. Genellikle kalın bağırsağın son kısmı olan rektumun kanserlerinde bazen ameliyat öncesi bazen de ameliyat sonrası kullanılır.
CERRAHİ TEDAVİ
Tümörün büyüklüğüne ve yerleştiği yere göre cerrahi yaklaşım değişebilir. Sıklık yapılan cerrahi tümörün çevresindeki yeterli sağlam doku ve lenf bezleriyle birlikte çıkarılması şeklindedir. Az da olsa kolostomi adı verilen bağırsağın uç kısmının karın dışına alınması şeklinde bir girişim gerekebilir. Bu yöntem genellikle geçici olarak uygulanır. Çok az olguda kalıcı olacaktır. Karaciğer ve akciğer de tutulumu olan olgularda kalın bağırsaktaki tümörle beraber ya da daha sonra bu organlardaki tümoral dokuları çıkarma şeklinde bir girişimde uygulanabilir.. Kalın bağırsağa yönelik bu ameliyatların bazı hastalarda kapalı cerrahi olarak bilinen laparoskopik yöntemlerle de yapılması mümkündür.